Mara est posta a tretu de mesu intru Campidanu e Sarcidanu, chi cust'ùrtimu logu est una de is bias de intrada e bessida de Brabaxa. Custa postura stravanada at fatu de manera de tenni sa SS 197 a dda truessai e de tenni in su Noixentus sa ferrovia puru, cun d-una statzioni de importu mannu, ca fut sa statzioni de ingruxu de duus bratzus de sa ferrovia e totu.

Cumenti fait a biri in custa mapa de is annus 'e Cincuanta de su Noixentus, ddoi fiat su bratzu mannu de 70 km de Biddexidru a Isili - duncas de Campidanu a Sarcidanu, passendi in sa Marmidda de Giossu - e unu segundu bratzu de 27 km chi tiràt a sa Marmidda de Susu, partendi de Mara e acabendi in Abas.

 

Custa ferrovia, cun toteduus is bratzus imparis, iat cumentzau a traballai in su 1915 e dd'ant serrada in su 1956. Est stètia duncas sa ferrovia sarda chi est abarrada po prus pagu tempus, corantunu annus feti, mancai fessit de importu mannu po sa genti e costessit prus pagu de is atras a dda atendi. Difatis, diferentementi de is ferrovias de monti de Sardìnnia, custa fut giai totu in pranu, teniat statzionis in medas biddas e is statzionis fiant a intrus o comuncas acanta meda a is biddas. In prus, in su tempus in totu custas biddas ddoi biviat prus genti meda chi no in is logus medas atras ferrovias sardas.

Mancai totu custas arrexonis - o forsis, pròpiu po custas arrexonis - est stètia sa primu ferrovia sarda chi ant serrau, ca su guvernu italianu in cuddus annus iat scioberau de agiudai de dònnia manera s'industria de is màchinas privadas.

 

De Biddexidru a Isili is statzionis fiant:
Biddexidru, Sanluri Stato, Seddori, Furtei, Mara, Is Pratzas, Barùmini, Gèsturi, Nuragus, Sarcidano, Isili.

De Mara a Abas is statzionis fiant:

Mara, Lamadro', Soramanna, Bobadri, Gonnono', Curcuris, Abas.

 

A su tempus dd'iant pensada beni, ca a parti de giossu, in Sanluri Stato custa ferrovia ingruxàt sa ferrovia de Stadu, chi de Casteddu andat a Tàtari e a Portu 'e Turris, in prus de Biddexidru pensànt de ndi fai un'atru arrogu po lompi fintzas a Silìcua e duncas si giungi a is atras ferrovias de Sardìnnia de giossu, po andai a Igrèsias, Crabonia e in is biddas de Surcis, chi a su tempus sa ferrovia calat fintzas a Santadi po arribai a Sant'Antiogu e Caleseda.

A parti de susu sa pròpiu cosa, ca custa ferrovia de Marmidda si giungiat in Isili a sa ferrovia Sòrgonu-Mandas chi giai s'agatàt, chi custa puru in Mandas teniat duus bratzus, unu chi tiràt in Ollastra, fintzas a su mari de Trotolì e s'atru chi calat in Trexenta e lompiat a Casteddu.

Sa statzioni de Mara in su tempus de su trenu. A manu manca, sa locomotiva est Winterthur, sighit unu vagoni po mercantzia (iat a podi essi unu Castellammare a due assi) e un'atru vagoni po sa genti (iat a podi unu Breda). Sempri a manu manca fait a biri una gru' puru, chi podit essi chi dda imperessint po carrigai mercàntzia de su magasinu a su vagoni e a s'imbressi.

A manu dereta fait a biri sa domixedda de is còmudus, chi imoi no s'agatat prus mancu sciusciada.

Sa fotografia est de Samuel Riguer.

 

La stazione di Villamar col treno in attività. A sinistra la locomotiva Winterthur, segue un vagone merci (potrebbe essere un Castellammare a due assi) e un vagone passeggeri (potrebbe essere un Breda). Sempre a sinistra si vede una gru probabilmente utilizzata per carico e scarico merci dal magazzino ai vagoni. A destra il locale dei servizi igienici, di cui oggi sono spariti persino i ruderi. La foto è di Samuel Riguer.

Sa statzioni de Mara in di' de oi - I ruderi della stazione al giorno d'oggi

Totu is informus, is fotografias e sa mapa ddas eus pigadas de su situ www.lestradeferrate.it (pàgina www.lestradeferrate.it/mono41) 

Tutte le informazioni, le foto e la mappa sono tratte dal sito www.lestradeferrate.it (pàgina www.lestradeferrate.it/mono41)


Villamar si trova al centro tra il Campidano e il Sarcidano e questa subregione è uno degli accessi, e una delle uscite, della Barbagia. Questa posizione strategica di Villamar ha fatto in modo che venisse attraversata dalla SS 197 e che nel Novecento Villamar fosse attraversata anche da una ferrovia, con una stazione di grande importanza, perché stazione di snodo tra due bracci diversi della stessa ferrovia.

Come si può vedere dalla mappa in alto, risalente agli anni Cinquanta del Novecento, c'era un braccio lungo 70 km da Villacidro a Isili - dunque dal Campidano al Sarcidano, passando per la Bassa Marmilla - e un secondo braccio di 27 km chi si dirigeva nell'Alta Marmilla, partendo da Villamar e finendo ad Ales. 

Questa ferrovia, con entrambi i bracci, aveva iniziato le attività di trasporto nel 1915 ed è stata chiusa nel 1956. E' stata la ferrovia sarda rimasta attiva per meno tempo, soltanto quarantun'anni, sebbene fosse di grande importanza per la popolazione e la sua manutenzione costasse meno di altre tratte. Infatti, diversamente dalle ferrovie montane sarde, questa si sviluppava quasi tutta in pianura, aveva stazioni in molti paesi e le stazioni erano all'interno dei centri abitati o comunque molto vicine a essi. Inoltre, all'epoca, questi paesi erano più popolosi di molti altri paesi attraversati da altre ferrovie sarde. Malgrado tutte queste ragioni - o forse proprio per queste ragioni - è stata la prima ferrovia sarda a essere dismessa, perché il governo italiano in quegli anni scelse di sostenere in ogni modo l'industria automobilistica.

 

Da Villacidro a Isili le stazioni erano: Villacidro, Sanluri StatoSanluri, Furtei, Villamar, Las Plassas, Barumini, Gesturi, Nuragus, Sarcidano, Isili.

De Villamar a Ales le stazioni erano: Villamar, Lunamatrona, Ussaramanna, Baradili, Gonnosnò, Curcuris, Ales.

 

All'epoca fu un progetto lungimirante perché a sud, nella stazione di Sanluri Stato, questa ferrovia intercettava la linea della ferrovia dello Stato, che da Cagliari andava a Porto Torres. In più si pensava di far partire da Villacidro un altro tratto che arrivasse a Siliqua e dunque si congiungesse con le linee ferroviarie del sud, quelle che arrivavano a Iglesias, Carbonia e nei paesei del Surcis, dato che all'epoca la ferrovia passava anche a Santadi per arrivare a Sant'Antioco e Calasetta.

Verso nord c'era la stessa possibilità, perché questa ferrovia della Marmilla al capolinea di Isili si congiungeva alla linea Mandas-Sorgono, che già esisteva, e da Mandas si estendevano due bracci, uno che si dirigeva in Ogliastra, fino ad Arbatax e l'altro in Trexenta per poi arrivare a Cagliari.